Οι συνιστώσες των σεισμολόγων συνασπίζονται

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ / enet.gr

Ξεχάστε τις αλήστου μνήμης κόντρες των σεισμολόγων στα τηλεοπτικά παράθυρα όπου ο καθείς, ανάλογα με τη θεωρία του, καταβαράθρωνε σε μεγάλο εστιακό βάθος τους συναδέλφους του από την άλλη επιστημονική ομάδα.
 Οι κόντρες είναι πλέον παρελθόν σε όφελος της κοινής προσπάθειας
Οι κόντρες είναι πλέον παρελθόν σε όφελος της κοινής προσπάθειας
Τέρμα η σεισμοτρομοκρατία των προγνωστικών και οι κονταρομαχίες για το ποιος θα έχει τον πρώτο λόγο στα μυστικά του Εγκέλαδου.

Οι συνιστώσες της σεισμολογικής κοινότητας (σεισμολόγοι, πολιτικοί μηχανικοί, γεωλόγοι, τοπογράφοι κ.λπ.) συνασπίστηκαν, μαζί και τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια, τέθηκαν υπό την ομπρέλα του HELPOS, HELlenic Plate Observing System, ενός κατανεμημένου δικτύου ερευνητικών εγκαταστάσεων και υποδομών, στο οποίο μετέχουν ελληνικά ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια.

Το HELPOS είναι μια πρωτοβουλία που ανταποκρίνεται στη σημερινή ελληνική και ευρωπαϊκή ανάγκη για μια συνεκτική και ολοκληρωμένη ερευνητική υποδομή στον τομέα των γεωεπιστημών και της σεισμικής μηχανικής.

Σε αυτό συμμετέχουν: το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το Ελληνικό Κέντρο Θαλλασίων Ερευνών, τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Πάτρας, Θεσσαλονίκης, Κρήτης και το ΕΜΠ, ο ΟΑΣΠ-ΙΤΣΑΚ και μία ιδιωτική εταιρεία.

Ο εμπνευστής

Εμπνευστής και ψυχή αυτής της διεπιστημονικής πανεθνικής εκστρατείας είναι ο ομότιμος καθηγητής Σεισμολογίας Κωνσταντίνος Μακρόπουλος, διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ο οποίος μας λέει:

«Ο σεισμικός κίνδυνος αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε παγκόσμιο επίπεδο. Κάποιες από τις χώρες της Ευρώπης, μαζί με τις γειτονικές τους, βρίσκονται σε ορισμένες από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές της Γης. Το γεγονός αυτό καθιστά ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Ε.Ε. οικονομικά ευάλωτο απέναντι σε ένα ισχυρό σεισμικό γεγονός, αλλά και απέναντι σε άλλα γεωλογικά φαινόμενα, δευτερογενή ή όχι των σεισμών, όπως εκρήξεις ηφαιστείων, κατολισθήσεις κ.λπ.

Η όσο το δυνατόν καλύτερη κατανόηση των διεργασιών που διέπουν ένα ισχυρό σεισμικό γεγονός θα ενισχύσει άμεσα την ποιότητα της ζωής τόσο των Ευρωπαίων πολιτών όσο και των άλλων ευάλωτων σε τέτοια φυσικά φαινόμενα πληθυσμών ανά τον κόσμο. Πάνω απ' όλα, η χώρα μας είναι από τις πιο σεισμικά πληγείσες περιοχές της Ε.Ε., με περισσότερο από το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης να απελευθερώνεται στην Ελλάδα».

Το σκεπτικό αυτής της επιστημονικής συμμαχίας είναι ότι η κατανόηση των φυσικών διεργασιών που οδηγούν σε εμφάνιση ισχυρών σεισμών, σε εκρήξεις ηφαιστείων, σε κατολισθήσεις, σε τσουνάμι και γενικότερα σε τεκτονικές διεργασίες στην επιφάνεια της Γης, καθώς και η ακριβής προσομοίωση της χρονικής και χωρικής εξέλιξής τους, απαιτεί την άμεση και σε βάθος χρόνου διαθεσιμότητα δεδομένων υψηλής ποιότητας, που παράγονται από άμεσες παρατηρήσεις.

Η έρευνα

Η προσβασιμότητα των δεδομένων αυτών μπορεί να οδηγήσει πιο γρήγορα τις γεωεπιστήμες και τη σεισμική μηχανική σε νέα αποτελέσματα προς όφελος της κοινωνίας, αφού είναι απαραίτητα για συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης σεισμών, ηφαιστείων και τσουνάμι, καθώς και για την εκτίμηση και διαχείριση κινδύνου από γεωλογικά φαινόμενα. Ανοικτή πρόσβαση στην ερευνητική υποδομή θα τονώσει σε μεγάλο βαθμό την καινοτόμο έρευνα στους τομείς των γεωεπιστημών, της τεχνικής σεισμολογίας και των αντισεισμικών κατασκευών, πράγμα το οποίο θα οδηγήσει στην αποτελεσματικότερη πρόληψη και διαχείριση των φυσικών καταστροφών.

Σύμφωνα με τον κ. Μακρόπουλο, η βάση του έργου αυτού θα αποτελείται από μόνιμους σταθμούς (σεισμολογικούς, γεωδαιτικούς, επιταχυνσιογράφων κτλ.) που συμμετέχουν σε παγκόσμια, εθνικής εμβέλειας και τοπικά δίκτυα, τα οποία παρέχουν υψηλής ποιότητας δεδομένα επί το πλείστον σε πραγματικό χρόνο.

Τα μόνιμα παρατηρητήρια συμπληρώνονται από τοπικούς σταθμούς και δίκτυα σε επιλεγμένες περιοχές ενδιαφέροντος. Επιπλέον, το σύστημα παρατήρησης συμπληρώνεται με πολλούς φορητούς σταθμούς που έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης για επαναλαμβανόμενες μετρήσεις πεδίου σε διάφορα εθνικά και διεθνή έργα.

Η ενσωμάτωση των ερευνητικών εγκαταστάσεων και υποδομών των γεωεπιστημών και της σεισμικής μηχανικής της Ελλάδας έχει διττή στοχοθεσία: πρώτον, την ομογενοποίηση των γεωγραφικά διασκορπισμένων πειραματικών και καταγεγραμμένων δεδομένων, η οποία και θα διευκολύνει την πολυδιάστατη και πολυσύνθετη ανάλυση και προσομοίωση, και δεύτερον, την ανάπτυξη διαδικτυακών επιστημονικών υποδομών ώστε να υποστηρίξουν την κατασκευή, λειτουργία και χρηστικότητα του HELPOS.